Selasa, 9 Mac 2010

Catatan Alfred Russel Wallace Megenai Kampung Gumpey


Borneo—Journey into the Interior.
Artikel di bawah adalah merupakan catatan perjalanan ( kembara ) seorang warga England yang megembara menyusuri Sungai Sadong pada tahun 1855. Di dalam catatan beliau juga telah menyebut megenai Kampung Kampung Gedong ( Gudung ) dan dan juga Kampung- Kampung di sepanjang Menyusuri Sungai Sadong.

Kampung Gumpey di sebut Jahi di dalam catatan beliau. Ini kerana pada masa tersebut Kampung Gumpey masih berada di lokasi ataupun tapak lama perkampungan ini iaitu di Lubok Sejaie yang hanya menjadi tempat pemungahan pasir pada masa sekarang.

As the wet season was approaching, I determined to return to Sarawak, sending all my collections with Charles Allen around by sea, while I myself proposed to go up to the sources of the Sadong River and descend by the Sarawak valley. As the route was somewhat difficult, I took the smallest quantity of baggage, and only one servant, a Malay lad named Bujon, who knew the language of the Sadong Dyaks, with whom he had traded. We left the mines on the 27th of November, and the next day reached the Malay village of Gúdong ( Gedong) , where I stayed a short time to buy fruit and eggs, and called upon the Datu Bandar, or Malay governor of the place. He lived in a large, arid well-built house, very dirty outside and in, and was very inquisitive about my business, and particularly about the coal-mines. These puzzle the natives exceedingly, as they cannot understand the extensive and costly preparations for working coal, and cannot believe it is to be used only as fuel when wood is so abundant and so easily obtained. It was evident that Europeans seldom came here, for numbers of women skeltered away as I walked through the village and one girl about ten or twelve years old, who had just brought a bamboo full of water from the river, threw it down with a cry of horror and alarm the moment she caught sight of me, turned around and jumped into the stream. She swam beautifully, and kept looking back as if expecting I would follow her, screaming violently all the time; while a number of men and boys were laughing at her ignorant terror.

At Jahi ( Gumpey) , the next village, the stream became so swift in consequence of a flood, that my heavy boat could make no way, and I was obliged to send it back and go on in a very small open one. So far the river had been very monotonous, the banks being cultivated as rice-fields, and little thatched huts alone breaking the unpicturesque line of muddy bank crowned with tall grasses, and backed by the top of the forest behind the cultivated ground. A few hours beyond Jahi we passed the limits of cultivation, and had the beautiful virgin forest coming down to the water’s edge, with its palms and creepers, its noble trees, its ferns, and epiphytes. The banks of the river were, however, still generally flooded, and we had some difficulty in finding a dry spot to sleep on. Early in the morning we reached Empugnan ( Empungan), a small Malay village, situated at the foot of an isolated mountain which had been visible from the mouth of the Simunjon River. Beyond here the tides are not felt, and we now entered upon a district of elevated forest, with a finer vegetation. Large trees stretch out their arms across the stream, and the steep, earthy banks are clothed with ferns and zingiberaceous plants.

Early in the afternoon we arrived at Tabókan ( Tebakang ), the first village of the Hill Dyaks ( Bidayuh ). On an open space near the river, about twenty boys were playing at a game something like what we call “prisoner’s base;” their ornaments of beads and brass wire and their gay-coloured kerchiefs and waist-cloths showing to much advantage, and forming a very pleasing sight. On being called by Bujon, they immediately left their game to carry my things up to the “headhouse,”—a circular building attached to most Dyak villages, and serving as a lodging for strangers, the place for trade, the sleeping-room of the unmarried youths, and the general council-chamber. It is elevated on lofty posts, has a large fireplace in the middle and windows in the roof all round, and forms a very pleasant and comfortable abode. In the evening it was crowded with young men and boys, who came to look at me. They were mostly fine young fellows, and I could not help admiring the simplicity and elegance of their costume. Their only dress is the long “chawat,” or waist-cloth, which hangs down before and behind. It is generally of blue cotton, ending in three broad bands of red, blue, and white. Those who can afford it wear a handkerchief on the head, which is either red, with a narrow border of gold lace, or of three colours, like the “chawat.” The large flat moon-shaped brass earrings, the heavy necklace of white or black beads, rows of brass rings on the arms and legs, and armlets of white shell, all serve to relieve and set off the pure reddish brown skin and jet-black hair. Add to this the little pouch containing materials for betel-chewing, and a long slender knife, both invariably worn at the side, and you have the everyday dress of the young Dyak gentleman.

The “Orang Kaya,” or rich man, as the chief of the tribe is called, now came in with several of the older men; and the “bitchara” or talk commenced, about getting a boat and men to take me on the next morning. As I could not understand a word of their language, which is very different from Malay, I took no part in the proceedings, but was represented by my boy Bujon, who translated to me most of what was said. A Chinese trader was in the house, and he, too, wanted men the next day; but on his hinting this to the Orang Kaya, he was sternly told that a white man’s business was now being discussed, and he must wait another day before his could be thought about.


Catatan Kembara : Alfred Russel Wallace

KAMPUNG GUMPEY DALAM LIPATAN SEJARAH.

KAMPUNG GUMPEY DALAM LIPATAN SEJARAH.



“ Sehubungan dengan itu ramai juga orang Melayu Brunei telah berpindah dan tinggal di Samarahan, termasuk juga orang-orang bangsawan. Di antaranya ialah Pengiran Kasuma Yuda Pengiran Sharifuddin yang mangkat pada tahun 1832, ayahanda kepada Pengiran Indera Mahkota Muahamad Salleh, wakil Sultan di Kuching/Sarawak yang menentang James Brooke, telah mangkat dan dimakamkan di Kampung Gumpey yang terletak dekat dengan Gedong.

Petikan Dari Laman Web Rami Pejabat Residen Samarahan.

Batang Sadong pada satu masa dahulu adalah merupakan sempadan bagi negara Brunei dan juga Sarawak. Maka Kampung Gumpey dan juga kampung-kampung di sekitar adalah di bawah pentadbiran Brunei. Maka seorang pembesar telah di hantar oleh karajaan Berunei pada masa tersebut untuk mentadbir kawasan ini.

Pengiran Kesuma Yuda Pengiran Sharifuddin telah di hantar untuk mentadbir wilayah ini. Kemangkatan beliau telah di catat pada tahun 1832. Menurut fakta sejarah yang di ceritakan dari generasi ke genarasi, tapak makam beliau yang ada pada hari ini bukanlah di tempay asal. Ini kerana pada awalnya Kampung Gumpey adalah terletak di kawasan Lubuk Sejaie. Apabila berlaku serangan lanun pada zaman dahulu, maka penduduk kampung telah berpindah ke tapak kampung yang ada sekarang.

Begitulah juga dengan makam tersebut. Penduduk kampung telah memindahkan makan tersebut dari kampung asal ke kawasan kampung yang baru. Tempat yang sesuai dan lokasi yang baik telah di jumpai oleh penduduk pada masa tersebut ialah sebuah bukit yang di beri nama Munggu Sebejit. Ini kerana kawasan ini tinggi, di tepi sungai sesuai untuk di jadikan kawasan perkuburan. Makan sehingga hari ini, kawasan perkuburan Munggu Sebejit ini masi menjadi Tanah perkuburan Islam Kampung Gumpey.

Apa yang menarik ialah, semasa proses untuk memindahkan makam ini, sebuah bahtera ataupun kapal besar telah di bina bagi memindahkan makan Pengiran Kesuma Yuda ini. Kain putih telah di ikat pada mujung hadapan bahtera tersebut dan penduduk kampung telah bergilir-gilir untuk menarik kain tersebut. Setiap orang yang menarik kain tersebut akan memotong bahagian yang telah di tarik untuk kegunaan mereka. Sehingga tiba di kawasan Lubuk Sebejit kain tersebut habis di potong dan penduduk kampung mengambil keputusan untuk memakamkan beliau di kawasan terseut.

Hasil perkahwinan Pengiran Kesuma Yuda dengan penduduk tempatan telah menghasilkan golongan bangsawan Awang dan Dayang yang masih ada di kampung Gumpey pada hari ini. Golongan bangsawan asal keturunan Pengiran Kesuma Yuda yang masih ada di Kampung Gumpey pada masa kini adalah generasi yang ke-8 dan yang ke-9.







Makam Pengiran Kesuma Yuda Pengiran Sharifuddin


Kajian ke atas tembikar ini menunjukkan kewujudan pusat perdagangan awal dari abad ke-14hingga abad ke-17. Pada tahun 2005 longokan tembikar telah ditemui di Benat dan pada tahun 2008 orang awam telah menjumpai ketul emas di Gumpey. Semua ini membuktikan bahawa Samarahan merupakan sebuah kawasan yang sentiasa menarik perhatian manusia zaman awal. Dengan sejarah awal yang sangat menonjol Samarahan mungkin telah berkembang dan akhirnya menjadi sebuah Negeri. Dalam hubungan ini buktinya terdapat dalam sebuah manuskrip tulisan JAwai berjudul Alamat Zaman ketakhtaan negeri Barunie:”

Petikan Dari Laman Web Rami Pejabat Residen Samarahan.


Gambar yang di ambil di bawah adalah koleksi/kepunyaan peribadi orang awam yang telah berjaya menemui beberapa ketulan emas yang tertingal. Menurut fakta kejadian, ketulan emas ini di jumpai di sekitar lokasi kawasan Skadang. Orang yang pertama kali menjumpai ketulan emas ini adalah merupakan pekerja ladang sawit Indonesi yang bekerja sebagai pengendali jenkaut untuk mengali parit.


Pekerja tersebut telah mengambil ketulan emas berupa tengkolok dan juga barang-barang kebesaran raja yang lain dan telah membawa balik ketulan emas tersebut balik ke nagara asalnya.


Kejadian penemuan ketulan emas ini hanya di ketahui oleh penduduk kampung Gumpey, Benat dan Gedong setelah sebulan kemudian. Ketulan emas ini merupakan artifak tingalan sejarah yang tidak terungkap dan tidak di ketahui bagaimana emas tersebut boleh berada di sana. Ada orang awam yang berjaya menjumpai sehingga 2 kg ketulan emas tersebut.

Beberapa pendapat bebas penduduk kampung telah mengemukan beberapa teori seperti berikut.

1. Emas tersebut adalah hasil rompakan lanun pada zaman pemerintahan kesultanan Brunei di Batang Sadong dan di sembunyikan di sana.

2. Kemungkinan besar emas tersebut adalah kepunyaan pembesar Brunei yang mentadbir Kawasan Batang Sadong iaitu Pengiran Kesuma Yuda Pengiran Sharifuddin.








Gambar Ketulan Emas Yang Di Jumpai Di Kampung Gumpey.



Sumber -http://www.samarahanro.sarawak.gov.my